Một số điểm mới của Luật Việc làm 2025
2025/11/12
- Tran Thanh Phuong Thao
Mở đầu:
Ngày 16/6/2025, Luật Việc làm 2025 được Quốc hội ban hành và sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2026. So với quy định trước đây, Luật mới đã bổ sung nhiều điểm đổi mới quan trọng liên quan đến bảo hiểm thất nghiệp (“BHTN”), trợ cấp thất nghiệp (“TCTN”) và quản lý dữ liệu lao động, hướng tới mục tiêu mở rộng quyền lợi, nâng cao an sinh cho người lao động (“NLĐ”), đồng thời siết chặt trách nhiệm và nghĩa vụ của người sử dụng lao động (“NSDLĐ”). Báo cáo này sẽ khái quát những điểm mới của Luật Việc làm 2025, qua đó hỗ trợ doanh nghiệp kịp thời cập nhật, chủ động triển khai và tuân thủ đúng quy định pháp luật.
1. Mở rộng đối tượng tham gia BHTN
Để bảo đảm thống nhất với Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (có hiệu lực từ 01/7/2025), Luật Việc làm 2025 đã mở rộng và siết chặt hơn đối với đối tượng tham gia BHTN (BHTN chỉ áp dụng đối với NLĐ là công dân Việt Nam). Cụ thể như sau:
| Nội dung | Luật Việc làm 2025 | Luật Việc làm 2013 | Nhận xét |
| Đối tượng 1 | Người làm việc theo hợp đồng lao động (“HĐLĐ”) không xác định thời hạn, HĐLĐ xác định thời hạn có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên, kể cả trường hợp NLĐ và NSDLĐ thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên. | Người làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn, HĐLĐ xác định thời hạn có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên. | Trên thực tế, một số NSDLĐ đã cố tình không ký HĐLĐ mà ký các loại hợp đồng với các tên gọi khác như “hợp đồng cộng tác viên” hay “hợp đồng giao khoán”, v.v. với NLĐ để né tránh nghĩa vụ đóng BHXH & BHTN. Để khắc phục tình trạng này, Luật BHXH 2024 và Luật Việc làm 2025 đã thống nhất quy định nếu các thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng đáp ứng các điều kiện để được xem là HĐLĐ thì vẫn phải coi là HĐLĐ và thuộc diện tham gia BHTN nếu HĐLĐ đủ 01 tháng trở lên. |
| Đối tượng 2 | Người làm việc không trọn thời gian theo HĐLĐ không xác định thời hạn, HĐLĐ xác định thời hạn có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên, có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất. | Không quy định | Theo định hướng chung về mở rộng bao phủ an sinh trong việc bù đắp một phần thu nhập cho NLĐ khi bị mất việc, Luật Việc làm 2025 đã bổ sung thêm các nhóm lao động có nhu cầu và khả năng tham gia BHTN. Việc điều chỉnh này không chỉ là mở rộng quyền lợi mà còn giúp hệ thống BHTN vận hành công bằng và hiệu quả hơn. |
| Đối tượng 3 | Người quản lý doanh nghiệp, thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên, v.v. không hưởng tiền lương (NSDLĐ lưu ý đối tượng ở đây không là công dân nước ngoài, mà chỉ là người Việt Nam) | Không quy định |
Với nội dung điều chỉnh này, NSDLĐ cần thực hiện rà soát lại các đối tượng NLĐ trong công ty để xác định rõ đối tượng tham gia BHTN theo quy định Luật Việc làm 2025, từ đó đảm bảo việc tham gia BHTN đầy đủ và đúng đối tượng luật định.
2. Điều chỉnh các chế độ BHTN
| Nội dung | Luật Việc làm 2025 | Luật Việc làm 2013 | Nhận xét |
| Các chế độ BHTN | (1) Tư vấn, giới thiệu việc làm; (2) Hỗ trợ NLĐ tham gia đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề; (3) Trợ cấp thất nghiệp; (4) Hỗ trợ NSDLĐ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho NLĐ trong các trường hợp như thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế; thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm; v.v. |
(1) Trợ cấp thất nghiệp; (2) Hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm; (3) Hỗ trợ Học nghề; (4) Hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho NLĐ. |
Nếu trước đây BHTN chỉ hỗ trợ NLĐ, thì hiện nay NSDLĐ cũng được hỗ trợ từ chế độ BHTN khi gặp khó khăn do thay đổi cơ cấu, công nghệ, suy giảm kinh tế hay dịch bệnh. Quy định mới này giúp NSDLĐ duy trì việc làm, ổn định sản xuất, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ BHTN.
Mức hỗ trợ và hồ sơ, trình tự, thủ tục nhận hỗ trợ sẽ được quy định chi tiết tại Nghị định hướng dẫn, dự kiến ban hành trong thời gian tới. |
| Hỗ trợ trong các trường hợp khẩn cấp | Trường hợp khủng hoảng, suy thoái kinh tế, thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm, căn cứ tình hình thực tế và kết dư Quỹ BHTN Chính phủ quy định việc giảm mức đóng BHTN, hỗ trợ bằng tiền hoặc hỗ trợ khác. | Không quy định. | Quy định mới đã linh hoạt và chủ động hơn trong việc ứng phó với các tình huống bất thường, khẩn cấp như khủng hoảng, thiên tai, dịch bệnh. Điều này giúp NLĐ và NSDLĐ giảm gánh nặng tài chính trong giai đoạn khó khăn, bảo đảm mục tiêu ổn định việc làm, duy trì sản xuất, kinh doanh và an sinh xã hội. |
3. Quy định rõ trách nhiệm đóng BHTN của NSDLĐ
Luật Việc làm 2025 đã quy định chặt chẽ hơn về trách nhiệm đóng BHTN của NSDLĐ. Theo đó, NSDLĐ có nghĩa vụ đóng đủ BHTN cho NLĐ và hành vi chậm đóng, trốn đóng sẽ bị xử lý theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024. Theo đó, các hành vi vi phạm sẽ bị xử lý như sau:
・Bắt buộc đóng đủ số tiền chậm đóng/trốn đóng; nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHTN chậm đóng/trốn đống và số ngày chậm đóng/trốn đóng vào quỹ BHTN;
・Xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật;
・Không xem xét trao tặng các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng.
Việc bổ sung quy định này nhằm nhằm bảo đảm quyền lợi của NLĐ, tăng tính ràng buộc trách nhiệm của NSDLĐ và hạn chế tình trạng trốn đóng, chậm đóng BHTN trong thực tiễn. NSDLĐ cần lưu ý đảm bảo thực hiện đầy đủ nghĩa vụ kê khai, trích nộp BHTN đúng thời hạn để tránh để tránh rủi ro bị xử phạt theo quy định.
4. Quy định mới về đăng ký lao động và cơ sở dữ liệu về NLĐ
Với định hướng tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ và giao dịch điện tử trong quản lý lao động, Luật Việc làm 2025 đã bổ sung quy định về nghĩa vụ đăng ký lao động đối với cả NSDLĐ và NLĐ. Các thông tin này sẽ được kết nối, cập nhật, đồng bộ, chia sẻ từ cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia, cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành và cơ sở dữ liệu khác theo quy định. Theo đó, NSDLĐ, NLĐ sẽ phát sinh thêm nghĩa vụ đăng ký, điều chỉnh thông tin đăng ký lao động khi đăng ký, điều chỉnh thông tin tham gia bảo hiểm xã hội. Thông tin đăng ký bao gồm:
・Nhóm thông tin cơ bản: họ, chữ đệm và tên khai sinh; số định danh cá nhân; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; dân tộc; nơi ở hiện tại;
・Nhóm thông tin về giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học, chứng chỉ kỹ năng nghề và các chứng chỉ khác;
・Nhóm thông tin về tình trạng việc làm và nhu cầu về việc làm;
・Nhóm thông tin về bảo hiểm xã hội, BHTN;
・Nhóm thông tin khác về đặc điểm, đặc thù của người đăng ký.
Từ ngày 01/01/2026, việc đăng ký thông tin lao động trở thành nghĩa vụ bắt buộc đối với NSDLĐ và NLĐ. Hiện nay chưa có có quy định cụ thể về trình tự, thủ tục đăng ký, tuy nhiên dự kiến trong thời gian tới sẽ có Nghị định hướng dẫn vấn đề này. Khi các quy định có hiệu lực, NSDLĐ và NLĐ cần chủ động nắm bắt, chuẩn bị và thực hiện nghiêm túc để bảo đảm tuân thủ pháp luật, đồng thời góp phần hoàn thiện hạ tầng dữ liệu quốc gia về lao động – việc làm.
Kết luận:
Như vậy, Luật Việc làm 2025 đã bổ sung nhiều quy định mới quan trọng, mang lại ý nghĩa và tác động tích cực đối với thị trường lao động. Các điểm mới này hướng tới mục tiêu mở rộng đối tượng tham gia BHTN và bảo vệ tốt hơn quyền lợi của NLĐ. Điều này giúp tăng cường lưới an sinh xã hội nói chung và bảo vệ, giảm thiểu rủi ro cho NLĐ khi mất việc làm nói riêng. Luật cũng đặt ra thêm các nghĩa vụ cho NSDLĐ và NLĐ, đòi hỏi sự chủ động trong việc nắm bắt và tuân thủ quy định, qua đó góp phần hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội và hướng tới một thị trường lao động hiện đại, ổn định, bền vững.
Văn bản tham khảo:
– Bộ luật Lao động 2019
– Luật Bảo hiểm xã hội 2024
– Luật Việc làm 2013
– Luật Việc làm 2025
